Pareto Etkinliği, ekonomi literatüründe kaynakların en iyi şekilde dağıtılmasını ve toplumun refahının artırılmasını ifade eden bir kavramdır. Bir ekonomideki durumun Pareto etkin olması, hiçbir bireyin diğerlerinin refahını azaltmadan kendi refahını artıramayacağı anlamına gelir. Pareto etkinliği, kaynakların kullanımının ve dağılımının öyle bir noktaya getirildiği durumu tanımlar ki bu noktada herhangi bir bireyin daha iyi bir duruma gelmesi için başka bir bireyin durumunun kötüleşmesi gerekmez.
Pareto etkinliğini anlamak için şu kavramları göz önünde bulundurabiliriz:
- Pareto İyileşmesi: Bir durumun Pareto etkin olduğu söylenirken, bir bireyin durumunun iyileştirilmesi durumunda başka bir bireyin durumunun kötüleşmediği durumu ifade eder. Bu tür bir değişiklik, toplam refahı artırır ve hiç kimseyi olumsuz etkilemez.
- Pareto İyileştirilemezlik: Eğer bir durum zaten Pareto etkinse, bu durumda bir bireyin durumunu iyileştirmek için başka bir bireyin durumunu kötüleştirmek gerekecektir. Böyle bir durum Pareto iyileştirilemez olarak adlandırılır.
- Toplam Refah İyileşmesi: Pareto etkin bir durum, toplam refahı en üst düzeye çıkarır. Bireylerin toplam refahı artırılarak daha iyi bir duruma getirilebilir.
Pareto etkinliği, kaynakların dağıtımında ve ekonomik politikaların belirlenmesinde temel bir kavramdır. Ancak pratikte tüm bireylerin refahını artırmak veya hiç kimseyi olumsuz etkilemeden bir bireyin durumunu iyileştirmek her zaman mümkün olmayabilir. Bu nedenle ekonomik analizlerde Pareto etkinliği genellikle bir ideal hedef olarak kullanılır, ancak gerçek dünyada bazı sınırlamalar ve karmaşıklıklarla karşılaşılabilir.