Ekonomi
Endojen Değişken (Endogenous Variable)
Endojen Değişken (Endogenous Variable), bir ekonometrik model içinde bağımlı olan veya açıklanmaya çalışılan değişkenleri ifade eder. Bu değişkenler, modeldeki diğer değişkenler tarafından etkilenebilir veya belirlenebilir. Bir endojen değişken, modelin içinde yer aldığı bağlamda diğer değişkenlerin etkisi altında değişebilir. Örnek olarak, ekonomik büyümeyi analiz etmek istediğinizi düşünelim. Ekonomik büyüme hızı, yatırımlar, tüketim harcamaları, ihracat ve ithalat […]
Marjinal Fayda (Marginal Utility)
Marjinal Fayda (Marginal Utility), bir tüketiciye bir birimlik ekstra mal veya hizmetin sağladığı artı değer veya tatmin miktarını ifade eder. Başka bir deyişle, tüketici bir ürünü bir birim daha fazla tükettiğinde elde ettiği ekstra faydadır. Marjinal fayda, tüketici davranışını anlamak ve analiz etmek için önemli bir kavramdır ve mikroekonomi alanında sıklıkla kullanılır. Marjinal fayda kavramının […]
Coase Teoremi
Coase Teoremi, Ronald Coase tarafından 1960 yılında ortaya konulan ve ekonomik dışsallıkları (etkileri) ele alan bir teoridir. Bu teoreme göre, özel mülkiyet hakları ve serbest piyasa mekanizması etkili bir şekilde çalışıyorsa, kaynak tahsisi meseleleri özelleştirme ve piyasa işleyişi yoluyla çözülebilir. Coase Teoremi’nin temel prensipleri: Özel Mülkiyet Hakları: Teoreme göre, bir kaynağın kullanımı veya etkilenmesi konusunda […]
Ölçek Ekonomileri (Economies of Scale)
Ölçek ekonomileri (Economies of Scale), üretimin bir birimi için ortalama maliyetin, üretim miktarı arttıkça düşmesi durumunu ifade eder. Başka bir deyişle, bir şirketin üretim kapasitesini genişlettiğinde, birim başına maliyetler genellikle azalır. Bu, büyük şirketlerin küçük rakiplerine kıyasla bazı avantajlara sahip olmasının sebeplerinden biridir. Ölçek ekonomilerinin temel nedenleri şunlardır: Alım Gücü: Büyük ölçekli şirketler, mal ve […]
Varlık Enflasyonu (Asset Inflation)
Varlık enflasyonu (Asset Inflation), finansal varlıkların (örneğin hisse senetleri, emlak, tahviller vb.) fiyatlarında sürekli ve geniş kapsamlı bir artışın yaşandığı dönemi tanımlar. Genel enflasyon kavramı tüketici fiyatlarındaki yükselişi ifade ederken, varlık enflasyonu spesifik olarak varlık fiyatlarının yükselmesine odaklanır. Varlık enflasyonunun ana nedenleri: Para Politikası: Merkez bankalarının faiz oranlarını düşürerek veya para arzını artırarak uyguladığı genişleyici […]
Büyük Durgunluk (Great Recession)
Büyük Durgunluk, 2007 sonlarından 2009’a kadar süren ve dünya genelinde birçok ülkeyi etkileyen küresel ekonomik gerilemeyi tanımlar. Büyük Buhran‘dan bu yana yaşanan en kötü ekonomik kriz olarak kabul edilir. Büyük Durgunluk’un ana nedenleri ve etkileri: Konut Balonunun Patlaması: ABD’de, konut fiyatlarında sürekli bir artışın ardından 2006’da konut piyasasının çökmesiyle başladı. Finansal Kurumların Kırılganlığı: Düşük faiz […]
Büyük Buhran (Great Depression)
Büyük Buhran, 20. yüzyılın en ağır ekonomik krizi olarak bilinir. 1929’da Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayan bu kriz, 1930’larda dünya geneline yayıldı ve birçok ülkede derin ekonomik, toplumsal ve siyasi etkiler yarattı. Büyük Buhran’ın temel özellikleri ve nedenleri: Borsa Çöküşü: Buhran, 1929’da Amerika’daki Wall Street borsasının çöküşüyle başladı. 29 Ekim 1929’da yaşanan “Kara Salı” olarak adlandırılan […]
İşsizlik Dalgası (Unemployment Surge)
İşsizlik Dalgası (Unemployment Surge), kısa bir süre içinde işsizlik oranlarında hızla ve büyük bir artış yaşandığı dönemleri tanımlar. Bu durum genellikle ekonomik durgunluk, finansal krizler, büyük ölçekli doğal afetler veya küresel pandemiler gibi beklenmedik ve şok etkisi yaratan olaylar sonucunda ortaya çıkar. İşsizlik dalgasının etkileri: Tüketimin Azalması: İşsiz kalan bireylerin gelirleri düştüğü için tüketim harcamaları […]
Devalüasyon (Devaluation)
Devalüasyon, bir ülkenin kendi para biriminin diğer yabancı para birimleri karşısında değerini resmi olarak düşürmesi anlamına gelir. Bu, genellikle sabit ya da kontrollü döviz kuru sistemlerinde, hükümet ya da merkez bankası tarafından bilinçli bir kararla gerçekleştirilir. Devalüasyon, bir ülkenin ihracatını daha ucuz ve ithalatını daha pahalı hale getirerek ticaret dengesini iyileştirmeyi amaçlar. Devalüasyonun avantajları ve […]
Faiz Oranı Sıfır Alt Sınırı (Zero Lower Bound)
Faiz Oranı Sıfır Alt Sınırı (Zero Lower Bound veya ZLB), kısa vadeli nominal faiz oranlarının sıfıra düşebileceği ancak teorik olarak daha da altına inemeyeceği fikrini ifade eder. ZLB, merkez bankalarının ekonomiyi canlandırmak için faiz oranlarını düşürdüğü durumda, faiz oranlarının sıfır seviyesine ulaştığında daha fazla indirilemeyeceğini belirtir. Bu sınır, likidite tuzağına benzer şekilde, geleneksel para politikasının […]